Vücut suyunun kaybına dehidratasyon adı verilmektedir. Su vücuttan ter idrar ve akciğerler yoluyla atılır. Atılan su hücre dışı ve hücreler arası sıvı dengesini değişir. Bu olaya da dehidratasyon denir. Dehidrasyonda sık idrara çıkma, halsizlik ve yorgunluk, baş ağrısı, çabuk yorulma, kuru cilt ve dudaklar, aşırı terleme veya soğuk terleme gibi belirtiler görülebilir.
Sıcak havalarda, fiziksel aktivite yapıldığında, sıcak ortamlarda uzun süre bulunulduğunda veya fazla tuzlu ve yüksek proteinli beslenme sonucunda bireylerde ter ve idrar yolu ile sıvı kayıplarının arttığı bilinmektedir. Ayrıca bazı ilaçların kullanımı da dehidrasyona neden olabilir. Bu durumlarda sıvı alımının artırılmalı ve susama duygusu olmasa bile sıvı alımı sağlanmalıdır. Terleme sonucunda su ve sodyum dışında, kas kasılmalarında önemli işlevleri olan kalsiyum, potasyum ve magnezyum kayıpları da oluşur. Dehidrasyon nedeniyle oluşan elektrolit eksikliği kas kramplarının oluşumunda etkisi büyüktür.
Bireyin dehidre olup olmadığını anlamak için idrar yoğunluğu ölçümü veya idrar rengi kullanılabilir.
İdrar renk ölçeğinde ise (8 düzeyli renk skalasında) 1., 2. ve 3. Derecedeki açık sarı idrar rengi iyi düzeyde hidrasyon durumu olarak dikkate alınmaktadır.
Dehidrasyon saptanan biri için tedavi dehidrasyon derecesine göre değişiklik gösterir su ve elektrolit takviyesi kullanılabilir ileri durumlarda ORS denilen oral rehidrasyon sıvısına başvurulur. ORS, su, sodyum, potasyum, klor ve diğer elektrolitleri içerir ve dehidrasyonun hafif ve orta derecede olan kişilerde etkili bir tedavi yöntemidir. Daha acil durumlarda ise su ve elektrolitlerin vücuda doğrudan damar yoluyla verilmesi gerekebilir. Bu yöntem, intravenöz infüzyon olarak adlandırılır ve hastaneye yatış gerekebilir. Tedavinin ilk adımı ise daha fazla sıvı kaybını önlemektir. Uzun süreli olan dehidrasyon durumunda böbreklerde hasar oluşabilir.
Hafif derece dehidrasyonlardan kaçınmak için günlük hayatımızda 1,5-2 litre su tüketimi kola, gazoz gibi aşırı şeker içeren içeceklerin su yerine alımından kaçınılması, diüretik (idrar atıcı) özellik gösteren çay, kahve gibi içeceklerden kaçınılması gerekir. Sıcak yaz günleri yaklaşırken sıvı alımımıza özen göstermek ve bedenimizde oluşabilecek dehidrasyon semptomlarını fark edip önlem almak çok önemlidir.
Sağlıklı mutlu haftalar dilerim.
