Berberis bitkilerinden izole edilen bir izokinolin alkaloidi olan Berberin, çok çeşitli farmakolojik özelliklere sahiptir.
Berberin, kanser ve sindirim sistemi, metabolik, kardiyovasküler ve nörolojik hastalıklar gibi birçok hastalığın tedavisinde kullanılabilir. Berberin sindirim hastalıklarında koruyucu kapasiteye sahiptir. Bir önceki yazımda bahsettiğim peptik ülser oluşumunun en yaygın sebebi olarak bilinen Helicobacter pylori de dahil olmak üzere toksinleri ve bakterileri inhibe edebilir, bağırsak epitel bariyerini hasardan koruyabilir ve karaciğer hasarını iyileştirebilir. Berberin ayrıca çeşitli kanser hücresi türlerinin çoğalmasını engeller ve istilayı ve metastazı engellemektedir. Son kanıtlar berberinin kemoradyoterapilerin etkinliğini ve güvenliğini arttırdığını doğrulanmıştır.
Berberin ayrıca kardiyovasküler hemodinamikleri iyileştirir, ateroskleroz (damar sertliği) gelişimini hafifletir ve hipertansiyonu azaltır. Ayrıca berberinin diğer hastalıklara karşı koruyucu etkileri vardır. Berberin, farklı mekanizmalar yoluyla etki eden yeni bir kolesterol düşürücü olarak tanımlanmıştır.
Kanser ve kardiyovasküler, metabolik ve nörolojik hastalıklar, uzun süreli ve sürekli yönetim gerektiren kronik hastalıklardır. Tıbbi tedavileri sırasında direnç, advers ilaç reaksiyonları ve eşlik eden ciddi semptomlar gibi birçok zorluk ortaya çıkar. Berberin, çeşitli hastalıklarda ve patolojik durumlarda kullanılan etkili bir doğal üründür; dolayısıyla uzun süreli tedavi ve yönetim için ilaçların yanında takviye olarak potansiyel bir seçim olabilir.
Çin'de 1986 yılında ishalli diyabetik hastalara berberin kullanıldığında tesadüfen hipoglisemik bir etki keşfedilmiştir. Ayrıca berberinin diyabetik nefropati (böbrek hastalığı), diyabetik nöropati (Beyin ve omurilik dışında yer alan sinirlerin hasar alması) ve diyabetik kardiyomiyopati (kalp kası hastalıkları) gibi diyabet yani halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen hastalığın komplikasyonlarının tedavisinde olumlu etkileri vardır. 2009–2015 yılları arasında 110'dan fazla klinik çalışma ve hayvan çalışması berberinin antidiyabetik etkisini değerlendirmiş ve bu etkinin birçok mekanizma tarafından ortaya çıktığı saptanmıştır.
Berberinin kilo verme yönünden değerlendirilecek olursak ise, berberin kullanılarak fareler üzerinde yapılan bir çalışmada gıda alımı üzerinde önemli bir etki yaratmadan vücut ağırlığını azaltığı ve enerji harcamasını artırdığı tespit edilmiştir.
Obez insan denekler üzerinde yapılan bir pilot çalışmada, 500 mg berberinin ağızdan günde üç kez uygulanması 12 hafta boyunca obez insan deneklerde hafif bir kilo kaybına neden olmuştur. Berberin tedavisini takiben yapılan kardiyovasküler, hematolojik, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, bu doğal bileşiğe karşı zararlı yan etki göstermedi. Sonuç olarak, bu çalışma berberinin orta derecede kilo verme etkisine sahip olduğunu göstermiştir.
Genel olarak berberin çok düşük toksisite ve yan etki göstermektedir. Uygulama yöntemi, berberinin akut toksisitesini etkileyebilecek önemli bir faktördür. İnsanlarda berberinin güvenliğini değerlendiren bazı klinik çalışmalarda, ishal ve kabızlık dahil olmak üzere yalnızca hafif gastrointestinal (mide-bağırsak) reaksiyonlar rapor edilmiştir. Yine de her takviyede olduğu gibi esas olan doktor kontrolünde kullanılmasıdır. Berberin her ne kadar birçok yararlı etkisi olsa bile kontrol dışı kullanımda yarardan çok zarar getirebileceği unutulmamalıdır. Aynı ilaçlar gibi takviyelerde de kullanılan doz ve etkileşime girebilecek potansiyel maddelerin yönetimi büyük önem arz etmektedir.
Referanslar:
Song D, Hao J, Fan D. Biological properties and clinical applications of berberine. Front Med. 2020 Oct;14(5):564-582. doi: 10.1007/s11684-019-0724-6. Epub 2020 Apr 25. PMID: 32335802.
Imenshahidi M, Hosseinzadeh H. Berberis Vulgaris and Berberine: An Update Review. Phytother Res. 2016 Nov;30(11):1745-1764. doi: 10.1002/ptr.5693. Epub 2016 Aug 16. PMID: 27528198.
Chueh WH, Lin JY. 2011. Berberine, an isoquinoline alkaloid in herbal plants, protects pancreatic islets and serum lipids in nonobese diabetic mice. J Agric Food Chem 59: 8021–8027.
