Kara mürver (Sambucus nigra) Adoxaceae familyasında, Avrupa, Asya, Kuzey Afrika ve ABD’ye özgü bir bitki türüdür. Kara mürver bitkisi; yuvarlak şekilli, mor-siyah renkli küçük meyvelere sahiptir. Kara mürver, yapısında birçok faydalı bileşik bulundurmaktadır. Bunlar arasında en önemli olanlar flavonoidler, fenolik asitler ve antosiyaninlerdir. Bunların yanında kara mürver, içerdiği siyanojenik glikozitlerden kaynaklı olarak zehirlenmeye sebep olabilmektedir. Bunu önleyebilmek için mutlaka ısıl işleme maruz bırakıldıktan sonra tüketilmesi gerekmektedir. Mürver meyveleri zengin antosiyanin içerikleri ile yüksek antioksidan aktivite göstermektedir. Antioksidan aktivitesi sayesinde insan sağlığında soğuk algınlığı, grip, kanser, diyabet gibi birçok hastalığa karşı terapötik etkiye sahiptir. Antioksidan özelliğinin yanı sıra; antiviral, antidepresan, antienflamatuvar ve antikarsinojenik gibi çeşitli aktiviteler de göstermektedir.
Sambucus nigra’nın soğuk algınlığı ve grip ilacı olarak kullanımı eski Roma’ya kadar uzanmaktadır. Var olan literatürlerde kara mürverin antik çağlardan beri Hipokrat, Dioskorides ve Pilinius tarafından ilaç olarak kullanıldığına dair bilgiler yer almaktadır. Kara mürver ağaçlarının Hipokrat tarafından “ilaç sandığı” olarak tanımlandığı, kara mürver bitkisinin ise doğanın en büyük şifalı bitkisi olarak görüldüğü de literatürde bildirilmiştir.
100 gramı ortalama 73 kalori içerir ve vitamin-mineral açısından oldukça zengin bir yapıya sahiptir. Kara mürver bitkisi Avrupa’da geleneksel şekilde gıda ve ilaç olarak sıklıkla kullanılmaktadır. Türkiye’de de son yıllarda besin takviyesi olarak sıklıkla kullanılmaktadır.
Sambucus nigra çok değerli ve faydalı bir meyve olmakla beraber içerdiği aktif içerikler nedeniyle özellikle kronik hastalığı olan insanlarda doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Hepinize sağlıklı mutlu günlere dilerim.
Referanslar:
Ağalar HG, 2019. Elderberry (Sambucus nigra L.). In Nonvitamin and Nonmineral Nutritional Supplements. Academic Press, pp. 211-215.
Wieland, Lisa & Piechotta, Vanessa & Feinberg, Termeh & Ludeman, Emilie & Hutton, Brian & Kanji, Salmaan & Seely, Dugald & Garritty, Chantelle. (2021). Elderberry for prevention and treatment of viral respiratory illnesses: a systematic review. BMC Complementary Medicine and Therapies. 21. 10.1186/s12906-021-03283-5.
ALIÇ B, Olcay N, Demir M (2021). Kara Mürverin (Sambucus nigra L.) Besinsel İçeriği ve Fonksiyonel Özellikleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(2), 1140 - 1153. 10.21597/jist.765296
