Yapımı Mersin'in Gülnar ilçesinde devam eden Türkiye'nin ilk nükleer enerji santralinde gelinen aşama ve yürütülen çalışmalarla ilgili olarak Akkuyu Nükleer AŞ İnşaat Müdür Yardımcısı Dmitry Romanets geçtiğimiz günlerde Anadolu Ajansı muhabirine yeni açıklamalarda bulunmuş ve Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin uzun süreli ve güvenli çalışması için ilk ünitenin devreye alınması aşamasında tüm ekipmanların kontrol edileceğini belirtmişti.
Akkuyu Nükleer güç Santralının, dünyanın en büyük nükleer inşaat sahası olduğunu dile getiren Romanets: "Santralde 4 güç ünitesini aynı anda kuruyoruz. Neredeyse 30 bin kişi çalışıyor. Çalışmalarımıza 7 gün 24 saat şeklinde devam ediyoruz." demişti.
Romanets, santralin birinci ünitesindeki çalışmaların hızla sürdüğünü belirterek, "Birinci ünitede şu an genel inşaat çalışmaları bitmek üzere. 'Devreye alma çalışmaları' dediğimiz aşamaya geçiyoruz. Bu aşamada bütün unsurları ve ekipmanları kontrol edeceğiz. Bunun sayesinde santralimiz uzun ve güvenli şekilde çalışıyor olacak." diye konuşmuştu.
Santralin 60 yıl olarak planlanan işletme ömrünün 20 yıl uzatılma imkânı olduğunu ifade eden Romanets, "Ana önceliğimiz güvenlik. 2025'te ilk üniteyi tamamen ticari işletmeye almak durumundayız. Elektrik satın alma sözleşmesi kapsamında, ilk elektriği 2025'in temmuz ayında vermemiz gerekiyor." Değerlendirmesini dilr getirmişti.
Romanets, santralin diğer ünitelerindeki çalışmaların da planlanan takvime uygun ilerlediği bilgisini vermişti.
Projenin, 27 Nisan'daki İlk Nükleer Yakıt Getirme Töreni ile "nükleer tesis" statüsüne kavuştuğunu anımsatan Romanets, şunları kaydetmişti:
Türkiye ile Rusya arasında 12 Mayıs 2010'da imzalanan hükümetler arası anlaşma kapsamında Mersin'in Gülnar ilçesine bağlı Büyükeceli bölgesinde yapımı sürdürülen Akkuyu Nükleer Güç Santralı, her biri 1200 megavat kapasiteli 4 reaktörden oluşuyor.
Türkiye'nin en büyük yatırımları arasında bulunan santralin, tam kapasite devreye girdiğinde Türkiye'nin elektrik talebinin yüzde 10'unu tek başına karşılaması öngörülüyor.
Hatırlayınız.
Geçtiğimiz yılda inşaatı süren Akkuyu Nükleer Güç Santrali'ne enerji üretiminde kullanılacak "taze nükleer yakıt" getirilerek muhteşem bir törenle açılışı yapılmıştı.
Buna göre tesis, "nükleer santral" statüsüne kavuşarak teknik anlamda açılmış oldu..
İlk ünitenin devreye alınması nedeniyle düzenlenen törene Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Sayın Putin, Akkuyu Nükleer Güç Santrali İlk Nükleer Yakıt Getirme Töreni'ne video konferans yöntemiyle katılmıştı.
Törene her iki Cumhurbaşkanının sözleri damgasını vurmuştu.
Cumhurbaşkanımız Sayın Erdoğan, "Bu törenle aynı zamanda milletimize olan sözümüzü, bir ahdimizi daha gerçekleştirmiş oluyoruz. Akkuyu Nükleer Güç Santralimizin üretime geçmesinden bir önceki aşaması olan nükleer yakıtların santral sahasına getirilmesine şahitlik ediyoruz.
Hava ve deniz yoluyla gelen nükleer yakıtların santralimize teslimi ile birlikte artık Akkuyu bir nükleer tesis hüviyetini kazanmıştır.
Böylece ülkemiz 60 senelik bir gecikmenin ardından da olsa dünyada nükleer güç sahibi ülkeler ligine yükselmiştir.
Bugün dünyada 422 nükleer reaktör faal halde olup, 57’sinin de yapımı devam ediyor.
Avrupa Birliği, elektriğinin yüzde 25’ini nükleerden elde ediyor.
Geçtiğimiz yıl Avrupa Komisyonu nükleer enerjiyi yeşil enerji kabul ederek bu konudaki tereddütleri gidermiştir.
Biz de Akkuyu ile ülkemizi bu gelişmelerin bir parçası haline getirdik.
Projemize en başından beri destek veren Sayın Putin başta olmak üzere tüm Rusya Federasyonu makamlarına şahsım, milletim adına şükranlarımı sunuyorum" demişti
Sayın Erdoğan sözlerine devamla Akkuyu'da her biri bin 200 megavat güce sahip 4 reaktörlü bir nükleer güç santrali inşa ettiklerini belirterek;
"Türkiye’nin pek çok önemli projesi gibi Akkuyu da milli bütçemize yük getirmeyen bir finansman modeli ile hayata geçirilmiştir.
Akkuyu, Rusya ile aramızdaki en büyük ortak yatırımdır. Yatırım bedeli 20 milyar dolar olan bu proje Rusya’nın ilgili kuruluşu Rozatom tarafından tasarlanmış ve inşa edilmiştir.
Projenin inşaatı ile birlikte bakım, işletme ve nükleer santraller için büyük önem taşıyan işletmeden çıkarma süreçlerinin sorumluluğu da yükleniciye aittir.
Santralin tüm üniteleri peyderpey 2028’e kadar hizmete girecektir. Ülkemizin elektrik tüketiminin yüzde 10’u tek başına bu santral tarafından sağlanacaktır.
Tam kapasite devreye girdiğinde burada yılda yaklaşık 35 milyar kilovatsaat elektrik üretilecek. Hiç şüphesiz sadece bu özelliğiyle bile santralimiz ülkemizin enerji arz güvenliğine yaptığı eşsiz katkıyla stratejik yatırım unvanını hak ediyor.
Doğal gaz ithalatımızın düşmesine yıllık 1,5 milyar dolar katkısı olacak bu proje, milli gelirimizin artışına da olumlu yönde etki yapacaktır. Buradaki birikim ve tecrübe bizi ileride nükleer alanında daha farklı yerlere de taşıyacaktır" diye devam etmişti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise Akkuyu projesinin, Türk-Rus tarihçesinde en büyük ortak projelerden olduğunu söyleyerek, "Bu pilot bir projedir. Hem karşılıklı yarara dayalı ve ekonomik çıkar teşkil eden bir projedir ve aynı zaman hem 2 ülke arasındaki çok yönlü partnerliğimizi de pekiştiriyor.
Partnerliğimizin temelinde ise iyi komşuluk, karşılıklı saygı ve karşılıklı yarar gibi ilkeler bulunuyor.
İşte Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan ile az önce yaptığımız telefon görüşmesinde bu hususları etraflıca ele aldık.
Tabii ki barışçıl nükleer enerji alanındaki iş birliğimizin dışında ikili ilişkilerimizi tüm yönleriyle, tüm kilit konularıyla ele almış bulunuyoruz. Sonuç olarak bir takım kritik önem taşıyan anlaşmalar sağlandı.
Ekonomik ve ticari alanındaki ilişkilerimizi daha da geliştirmeye karar verdik. İkili ticari hacmimizi artıracağız. Ayrıca karşılıklı yatırımlarımızı artıracağız. Rusya, Türkiye’nin enerji kaynaklarına olan ihtiyaçlarını karşılamaya devam edecek. Özellikle doğal gaz konusunda teşviklerini esirgemeyecek" diye konuşmuştu.
Törende; Önümüzdeki süreçte enerji üretimi için test aşamasına geçileceği belirtilmişti.
Anlaşma kapsamında inşası 2025’e kadar devam edecek olan tesisin açılışı, ilk nükleer yakıtın getirilmesiyle Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 100. yıl kutlamaları için hızlandırılmıştı.
Nereden nereye gelinmişti?
Akkuyu’ya Nükleer Santralın yapılması kararın alınmasında bölgenin deprem açısından Türkiye'nin güvenli bölgelerinden biri olması, nüfus yoğunluğunun düşük olması, en yüksek taşkının 6 metreyi geçmemesi, yüzey ve yer altı sularının doğal akış yönünün deniz olması, arazinin inşaata uygun olması ve bölgenin tarıma, turizme ve sanayiye elverişli olmayışı göz önüne alınmıştı.
1976'da da bu sahaya yer lisansı verilmişti,
600 megawat üretim planlanarak ihaleye çıkarılmış, İhaleyi alan İsveç merkezli ASEA Atom şirketi dış kredi bulamayınca proje durmuştu.
1983 sonlarına doğru ise üç şirket ile görüşülmüş, görüşmenin ilari safhalarında firmalar malî konuda Türkiye Cumhuriyeti'nin garantisini istemiş, ancak hükûmet bu garantiyi vermemişti.
Bunun yerine yap-işlet-devret modelini teklif edince görüşmeler son bulmuştu.
1998'de üçüncü kez ihaleye çıkıldı ancak bu ihale Bülent Ecevit'in başka enerji kaynaklarının geliştirilmesiyle gerekli olmayacağın belirtmesiyle Bakanlar Kurulu kararı ile iptal edilmişti.
1993'ün Ocak ayında santral tekrar yatırım programına alınmış ve 1997'de yapımı için teklifler alınmış ancak hükûmet kesin bir karar vermemişti.
2004'te Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, reaktör kurulacağını ilan etmişti.
21 Kasım 2007'de nükleer santral kurulumu ve enerji satışıyla ilgili kanun kabul edilmişti[
2010'da Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasında Akkuyu sahasında bir nükleer santral yapım anlaşması imzalanmış ve 2012'de TAEK kararıyla Rusya Federasyonu'ndaki Kalininskaya Santrali referans kabul edilmişti.
14 Nisan 2015'te tesisteki deniz yapıları ve limanın temeli atılmıştı
Nisan 2018'de birinci ünitenin, Haziran 2020'de ikinci ünitenin, Mart 2021'de üçüncü ünitenin ve Temmuz 2022'de dördüncü ünitenin temelleri atılmıştı.
Kasım 2017'de Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'la görüşen Vladimir Putin, santralin ilk reaktörünü 2023 yılında devreye almayı planladıklarını açıklamıştı.
27 Nisan 2023'te santrale yakıt çubukları getirildi böylece yapı nükleer tesis niteliğini kazanmıştı.
Evet… Nereden nereye gelinmişti?
Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin Gülnar’ımıza, Mersin’imize ve tüm ülkemize hayırlı hizmetler getirmesi dileklerimizle…
Hoşça kalınız.
