Lyme hastalığı keneler tarafından bulaştırılan Borrelia cinsi bakterilerin neden olduğu ve kuzey yarım kürenin ılıman bölgelerinde görülen bir hastalıktır. İlk olarak ABD Connecticut eyaleti Lyme kasabasında 1975 yılında özellikle gençler arasında artrit vakalarında artış görülmesi üzerine yapılan araştırmalar sonucu nedenin bazı keneler tarafından bulaştırılan bir bakteriden kaynaklandığı ortaya çıkarıldı. Lyme kasabasında ortaya çıkarıldığı için kasaba hastalığa adını verdi.
ABD’de en sık karşılaşılan vektör (burada kene) kaynaklı enfeksiyon hastalığıdır. Avrupa’da ise Lyme hastalığının görülme sıklığı özellikle kuzey ve orta Avrupa bölgelerinde en fazladır. Türkiye’de de hastalığın bulaşmasına neden olan Ixodes cinsi kenelerin bulunması, ülkemizde de Lyme hastalığının yaygın olabileceğini düşündürmektedir. Türkiye’de bu hastalığa yakalanma riski yüksek, tarımla uğraşan kişilerde, Lyme hastalığı geçirip geçirmediklerinin araştırıldığı çalışmalarda %6 ile %36 arasında değişen oranlarda hastalığın geçirilmiş olduğu saptanmıştır. Bu da hastalığın Türkiye’de sanılandan daha yaygın olabileceğini düşündürmektedir.

BU BELİRTİLERE DİKKAT
Hastalık belirtileri kene ısırmasından 3-30 gün sonra ortaya çıkar. Hastalığın klinik bulguları erken hastalık bulguları ve geç hastalık bulguları olmak üzere iki ayrı grupta değerlendirilir. Erken dönem de, lokal erken dönem ve yaygın erken dönem olarak iki alt gruba ayrılır.
Erken lokal dönemde vakaların %70’inde kene ısırığının olduğu yerde eritema migrans diye adlandırılan “ boğa gözü” görünümünde, genişleyen bir halka şeklinde kırmızı bir döküntü görülür. Bu ilk lezyondan sonra benzer başka cilt döküntüleri de çıkabilir. Tedavi edilmeyen olgularda eritema migrans 3-4 haftada kaybolur. Bazı kişilerde kene ısırığının olduğu yerde, 1-2 gün içerisinde kaybolan küçük şişlik veya kızarıklık olabilir, ancak bu Lyme hastalığının belirtisi değildir.
Bu döküntüden sonra halsizlik, yorgunluk, üşüme, titreme, ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları ve lenf bezlerinde şişme görülebilir. Bu dönem erken yaygın dönem olarak adlandırılır.


LYME NASIL BULAŞIR?
Hastalık esas olarak Ixodes cinsi (sert keneler) kenelerin ısırması ile Borrelia cinsi bakterileri bulaştırması sonrası ortaya çıkmaktadır. Düşük bir olasılık olmakla beraber kan nakliyle de bulaşabildiği bildirilmiştir. Cinsel yolla bulaşıp bulaşmadığı konusu açıklığa kavuşturulamamıştır, ancak bu şekilde bulaştığına dair somut bir kanıt yoktur. Temas veya öpüşme ile bulaşmamaktadır. Kenenin hastalığı bulaştırabilmesi için yaklaşık 48 saat yapışık kalması gerekse de, kene cilde yapıştığı andan itibaren hastalığı bulaştırabilir. Kenenin yapışık kalma süresiyle birlikte risk de artar.


ZAMANINDA TEDAVİ EDİLMEZSE KALP RAHATSIZLIKLARI GÖRÜLEBİLİR
Hasta bu aşamada tedavi edilmezse haftalar içerisinde enfeksiyon vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.  Geç hastalık bulgularında, sinir sistemi, eklem ve kardiyak tutulum gelişir. Nörolojik bulgular, vakaların %10-15’inde gelişir. Yüz felci, kas güçsüzlüğü gibi bulgular ile ortaya çıkabilir. Bazen tedaviye rağmen nörolojik bulgular kaybolmayabilir. Kardiyak tutulumda ise kalp ritim bozuklukları görülebilir. Lyme hastalığına bağlı eklem tutulumu vakaların yaklaşık %80’inde gelişir. Eklemlerde ağrı, şişlik, kızarıklıklar ile kendini gösterir. Hastaların yaklaşık % 10-20’sinde antibiyotik ile tedaviye rağmen,  kas ve eklem ağrıları, uyku bozuklukları, yorgunluk gibi aylar ve yıllarca süren ve tekrarlayan belirtiler görülebilir.


TANI VE TEDAVİ
Tanı, kan testi ile konur. Tedavide çeşitli antibiyotikler kullanılmaktadır. Kenelerin bulunduğu kırsal alanlardan uzak durma, gerektiğinde kene kovucular kullanma, kene tutmasını takip eden ilk 72 saat içinde koruyucu antibiyotik kullanılması kontrol önlemleri arasındadır. Hastalıktan korunmada henüz etkinliği kanıtlanmış bir aşı mevcut değildir.