Hazırlayan: Sumru Aydın

Vertigo Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Vertigo insan hayatını olumsuz etkileyen bir denge sistemi rahatsızlığıdır. Kelime anlamı olarak “baş dönmesi” demek olup bir teşhis değildir. Önemli olan vertigoyu yapan nedeni bulmaktır. Vertigo periferik ve santral tip olmak üzere ikiye ayrılır. 

Periferik vertigo genellikle kulak rahatsızlığından olan tipidir. Periferik vertigoda baş dönmesi çevrenin dönmesi şeklindedir. Bu duruma  bulantı ve kusma da  genellikle eşlik eder, denge problemi olabilir. Ya da iç kulak( denge organı) rahatsız olabilir. Kulak ile ilgili vertigo yapan birçok hastalık vardır. Bunlardan en sık görülenleri halk arasında kulak kristalinin oynaması olarak bilinen benign paroksismal pozisyonel vertigo , Meniere Hastalığı, Labirentit, Vestibuler Nörittir.

      

Halk arasında Kulak Kristalinin Oynaması Olarak Görülen Hastalığın Teşhis ve Tedavisinden bahsedebilir misiniz?

Benign paroksismal pozisyonel vertigo’da baş hareketleriyle olan saniyeler süren, anlık şiddetli çevrenin dönmesi şeklinde olan vertigo yaşanır. Beraberinde bulantı-kusma yaşanır. Kulak muayenesi normaldir.  Bu hastalık Dix-Hallpike testi ile tespit edilir. Bu test hastanın başı bir yöne dönükken arkaya doğru yatırılarak başının aşağı sarkıtılması şeklinde yapılır. Epley manevrası ile hasta sedye üzerine yatırılarak denge kanallarını belli açılara getirmek için başa pozisyonlar verilir. Bu manevralarla hasta çok kısa bir sürede sağlığına kavuşur. 

Peki Meniere Hastalığını Tanımlar mısınız? 

Bir diğer hastalığımız olan Meniere Hastalığı olup, halk arasında iç kulak tansiyonu olarak bilinir. Baş dönmesi, bulantı, kusma, kulaklarda uğultu, basınç, duymada azalma olur. Ataklar halinde gelir. Atak süresi en az yarım saattir. Hastayı acil servise getirecek kadar ağır bir tablodur. Muayenede kulak otoskopisi normaldir. Yine etkilenen kulağa çakan rotatuar nistagmus olur. Odyo testinde hasta kulakta sensörinöral işitme kaybı olur. Tedavide uzun süre ilaç kullanımı, tuzsuz diyet, istirahat yanında işitmesi bozulmuş kulağa ventilasyon tüpü takılması ve kulak içi ilaç tedavisi uygulanabilir. Bu tedavi ile hızlı bir iyileşme görülür. 

Santral Vertigonun diğer türlerden farkı nedir?

Ayrıca santral Vertigo ise beyinde bulunan denge merkezlerindeki sorundan kaynaklanır. Hastanın muayenesinde çift görme, yüzde eğrilme, kol ve bacakta tek taraflı uyuşma, güç kaybı ve ayakta denge kaybı gibi bulguları vardır. Tanı için görüntüleme yöntemi kullanılır. Santral Vertigo'nun en sık görülen nedenleri migrene bağlı Vertigo, Multiple Skleroz (MS), iç kulak hastalığı ve beyin damar hastalıklarıdır. Bu hastalığın tedavi süreci daha uzundur. 

Vertigo Nasıl Tedavi Edilir?

Vertigo sadece bir bulgu olduğundan öncelikle altta yatan hastalık tedavi edilmelidir. Videonistagmografi testi ile eğer iç kulaktaki kristallerle ilgili problem saptanırsa (BPPV), özel manevralar (Epley, Semont, Barbeque, Gufoni ) veya özel egzersizler (Brandt-Daroff) yaptırılarak kanallarda kristallerin stabilizasyonu sağlanır. Tecrübeli ellerde yapılan test ve manevralarla hastalar bir seansta bile yıllardan beri çektiği vertigo şikayetinden kurtulabilmektedirler. Eğer baş dönmesi Meniere hastalığına bağlı ise, tuz kısıtlaması, sigara yasağı, stresten uzak durma ve gerekirse psikolojik tedavi, allerjen gıdalardan uzak durma ve bazı ilaçlar ile baş dönmesi ataklarının sıklığı ve atakların süresi azaltılmaya çalışılır. Kriz dönemlerinde gerekirse hasta yatırılarak tedavi edilir. Migrenöz vertigolarda tedavi migren baş ağrılarında olduğu gibidir. Vestibüler nörinit başlangıç döneminde yatak istirahati önerdiğimiz, her gün şikayetleri biraz daha azalarak 15-30 gün içerisinde kendiliğinden düzelen, denge organının bir tür nezlesidir.

Vertigo’dan Nasıl Korunabiliriz?

 

  1.  1. Stresten uzak durun
  2.  2. Bağışıklık sisteminizi kuvvetlendirin: Sağlıklı beslenin ve doğal ve organik ürünler tüketin. Güne yumurtayla başlayın ve sabah kahvaltısında her sabah 1 ya da 2 köy yumurtası yiyin. Günde toplam bir avuç ceviz, badem, fındık ve fıstık yiyin. Günlük süt tüketin. Protein içerikli gıdalar tüketin.
  3.  3. D vitamini takviyesi: Mümkün olduğu kadar güneşlenin. Sağlıklı bir vücut için D vitamini çok önemlidir.
  4.  4. Tuzu azaltın: Tuz iç kulaktaki sıvı artışına neden olup vertigoyu tetikleyebiliyor. Bu nedenle tuzu azaltın.
  5.  5. Bol su için: Vücuttaki su tuz dengesini korumak içim bol bol su için. Ama çay ve kahve gibi içeceklerden uzak durun. Çünkü bu tarz içecekler de iç kulakta sıvı artışına neden olabiliyor.
  6.  6. Spor yapın: Sporun her alanda olduğu gibi vertigoda da önemi büyüktür. Sağlıklı yaşamın vazgeçilmez bir parçası olan spora hayatınızda mutlaka yer verin. Ancak ani hareketler barındıran ağır sporlardan uzak durun
  7.  7. Başınızı hızlı sağa sola çevirmeyin
  8.  8. Lunaparklardaki oyuncaklardan uzak durun
  9.  9. Hızlı araba kullanmayın