Estetisyen ve Sağlıklı Yaşam programının moderetörü Demet Kaytan çocuklarda geç konuşma , kekemelik  ile ilgili Psikolog. Dr. Damla Koşucu ile en çok merak edilenleri konuştu…
Bazı çocuklar yaşıtlarından geç konuşmaya başlar neden mi ?

Çocuklarda geç konuşma ile birlikte hangi sorunlar görülebilir?
Geç konuşan çocuklar yaşıtlarına göre konuşmaya geç başladıkları için konuşma ile ilgili gelişimlerde de gecikmeler olur. Konuşma seslerinin kazanımı fonolojik gelişim süreçlerini edinimi, gramer yapılarının kazanımı ve kullanımı ile ilgili olarak gecikmeler olur. Geç konuşan çocuklarda beraberinde artikülasyon ve fonolojik bozukluklar görülebilir.  Konuşmanın anlaşılırlığı da bu durumdan etkilenir. Konuştukları yeterince anlaşılamayan çocukların sosyal ve psikolojik durumları da bu durumdan etkilenmektedir. Dil ve konuşmayla ilgili sorunları olan çocuklarda sonrasında okuma ve yazmayı öğrenmede zorluklar görülebilir
Çocuklarda konuşma güçlüğünün işitme kaybı ile ilgisi olabilir mi?
Dil ve konuşma gelişimini engelleyen faktörler arasında işitme kaybının varlığı mutlaka yer almaktadır çünkü dil ve konuşma gelişiminin sağlıklı bir şekilde gerçekleşebilmesi için en önemli faktörlerden birisi de sağlıklı bir işitmenin olmasıdır. İşitme kayıpları, doğası gereği, çocuğun dil ve konuşma gelişiminde gecikmelere ve yetersizliklere neden olacaktır. Dolayısıyla işitme kaybı olan çocukların erken dönemde tanılanması ve gerek çocuğun gerekse ailenin uygun eğitime yönlendirilmesi son derece önemlidir. Aksi takdirde dil ve konuşma gelişiminde güçlükler ortaya çıkacak, bu güçlükler de öğrenme sorunlarından benlik gelişimine; akademik başarısızlıktan iletişim sorunlarına bir dizi problemi beraberinde getirecektir. 
          İşitme kaybı olan bireylerde karşılaşılabilecek dil ve konuşma sorunları, işitme kaybının ortaya çıkış zamanına, türüne, tanılanma zamanına, derecesine, çocuğun işitme cihazı veya koklear implant kullanmasına, işitme cihazı ve/veya koklear implant kullanma yaşına, aldığı eğitim türüne, vb. pek çok faktöre bağlı olarak farklılaşacaktır. Sonuç olarak işitsel girdinin yetersiz ve/veya eksik olması dil ve konuşma gelişiminde gecikmelere ve sorunlara neden olacaktır.
Dil ve konuşma bozukluğu nedir?
Dil ve konuşmayla ilgili bozukluklar da birbirinden farklıdır. Bir kişi diğerlerini anlamakta, düşüncelerini paylaşmakta güçlük çekiyorsa bu dil bozukluğudur. Eğer bir kişi konuşma sesleri düzgün veya akıcı telaffuz edemiyorsa, konuşması akıcı değilse ya da sesiyle problemi, varsa bu konuşma bozukluğudur.

Kliniğe “Düzgün cümle kuramama” şikâyetiyle başvuran bir bireyin bu şikâyetinin altında yatan temel neden, sözcük dağarcığının kısıtlılığı olabileceği gibi bazı ekleri kullanmaması ya da sözcükleri bağlamına uygun kullanmaması a olabilir.

Kekemelik tedavisinden bahseder misiniz? 

Kekemeliğin tedavisinde öncelikle “kekemelik” ya da “konuşmada takılma” davranışının şiddeti, yaşı, süresi, pekiştirici etkenler vs. değerlendirilmelidir. Beraberinde çeşitli kaygı bozukluklarının varlığı, bu davranışa bağlı olarak zaman içerisinde gelişebilen işlevsellikte bozulma (ör, arkadaşlardan uzaklaşma, sınıfta söz almama ve özgüvende düşüş vb.) araştırılmalıdır. Konuşmanın tedavisine ek olarak, bu duruma eşlik edebilen bu tür psikiyatrik bulgu ve bozuklukların da tedavide ele alınması gerekli olmaktadır. Kaygıyı azaltmaya yönelik çeşitli ilaç tedavileri kullanılabilir. Özellikle nefes egzersizleri, harf ve kelimelerin doğru telaffuzu üzerine odaklanan konuşma terapileri uygulanabilir. 

Kekemeliği olan çocuğa sahip ebeveynlere ne tür önerilerde bulunulabilir? 

Bazı çocuklarda görülen irkilme, tutulma, tekrar veya uzatma şeklindeki hafif konuşma özürlerini kekemelik ve çocuğunuzu da kekeme olarak nitelemeyiniz. Çünkü siz ona kekeme derseniz oda kendini kekeme olarak görmeye başlar. Oysaki öyle nitelenmezse çocuk kendiliğinden bu devreyi tehlikesizce atlatabilir. 
 Çocuğun konuşması üzerine aşırı titizlik göstermeyiniz. 
Çocuk konuşurken sakince dinleyiniz. Bir şey söylemek istediğinde acele etmeden söyleyebileceği kadar zaman veriniz. Konuşmasını kesmeyiniz. Tutulduğunda yardım etmeyiniz. 
Çocuğa hiçbir zaman "dur..,acele etme..,yeniden başla.., önce bir derin nefes al" gibi uyarılarda bulunmayınız. Bütün bunlar onun dikkatini konuşmasında toplayacağından zararlıdır. 
Çocuk konuşurken onun dudak hareketlerine değil gözlerine bakınız.
Katı disiplinden sakınınız. Alay ve acı şakaları disiplin aracı olarak kullanmayınız.
Çocuğun yanında kusurları hakkında konuşmayınız.
İleri kekemelik hallerinde çocuğun en az şaşırdığı ve rahatça konuşabildiği durum ve şartları saptayarak bu durum ve şartlarda onu konuşturunuz.
 Yanlış konuştuğunda ya da tutulduğunda cezalandırma ile korkutmayınız ve cezalandırmayınız.
Yorgun ve heyecanlı olduğu zamanlarda konuşmaya zorlamayınız. 

Çocuklarda kekemelik hangi sebeplerden olur? 

Kekemelik, çocukların psikososyal anlamda sıkıntı veren çevrelerde bulunması, stres ve altında kaygı olması, büyük beklentilerin olması, titiz ve kontrolcü bir çevrede yetişmesi nedeniyle ortaya çıkabilir. Genelde kekemeliği başlatan korku ve strestir. 
1,5-2 yaşına dek süren dönemin ardından düşünce gelişimi, konuşma gelişimine göre daha ön planda olduğu için düşüncesini kelimelere aktarması sorun olabilir bu da kekemeliğe yol açabilir.

 
Konuşurken kekeleyen çocuklar şarkı söylerken kekeleyemeyebiliyor bunun sebebi nedir?    Çocuklar neden bazen kekeleyip bazen akıcı konuşur? 

Çocukların özellikle şiir okurken ve şarkı söylerken belli bir ritmi vardır. Yani şiir okurken ya da şarkıyı söylerken bunu düşünüp söylemez. Belli bir spontanlık olduğu için bu konuda kekemelik gerçekleşmez. 
   Oyun arkadaşları ile rahat eder. Örneğin, cansız nesnelerle veya hayvanlarla konuşurken yine kekelemez çocuk. Bunun nedeni de muhtemelen korku ve stresin olmayışıdır. Eğer, diğer insanlarla konuşurken ne olacağına ilişkin bir korku durumu ya da stres söz konusuysa yoğun kaygıdan dolayı kekemelik ortaya çıkıyor. Zaten kekemeliğin en önemli kaynağı korku ve yoğun kaygıdır. 
Çocuklar, şarkı söylerken söylemek istediğini direk düşünerek söylemiyor, akıcı bir şekilde aklına geliyor. Şarkıları söylerken şarkının içerisinde geçen kelimeleri tek tek düşünmez. Bir akıcılık sağlandığı için daha kolaydır. Şiir okurken de öyle. 

Bir de şiir ve şarkıların verdiği bir rahatlık vardır. Bir kere rahat bir şekilde şiir okumuş ya da şarkı söylemişse o stres durumu söz konusu olmuyor. Onun pozitif bir etkisiyle de kekemelik sorunu olan çocuklar şarkı söylerken, şiir okurken kekelemeyebilir.

 Kekeleyen çocuklar nasıl bir eğitim almalı? 

Öncelikli olarak kekemeliği ortaya çıkaran faktörlerin değerlendirilmesi gerekiyor. Aile içinde veya okulda kekemeliği artıracak ya da tetikleyecek bir durum söz konusuysa bunlar ortadan kaldırıldığı zaman zaten kendiliğinden geçecektir. 
Çocuğun dinlenmesi, konuşurken sözünün kesilmemesi, onunla alay edilmemesi kekemeliğin önüne geçecektir. Normal derslere tabii ki girebilir girecektir de, bu anlamda bir kısıtlama yok.

Kekemeliğe neler yol açıyor? Türleri var mı?
Kekemelik psikolojik bir rahatsızlıktır. Korkudan dolayı ortaya çıkar. Birincil kekemelik ve ikincil kekemelik olmak üzere ikiye ayrılır. Birincil kekemelik daha hafiftir. Çocuklar veya büyükler kelimenin sadece ilk hecesini tekrarlayarak kelimenin sonunu getirebiliyor. İkincil kekemelik ise daha kronikleşmiş ağır bir kekemeliktir. Kişiler kelime aralarında duraksamalar yaparlar veya bedende bir takım hareketler oluşur. Tikler, vurmalar, başını geriye doğru atmalar oluşuyor.Genellikle kekemelik hangi yaş grubunda ortaya çıkıyor?
Genellikle 3 ila 7 yaş arasında ortaya çıkıyor.
Tırnak yemenin nedenleri nelerdir?
Üzüntü ve sıkıntı
Gerilim ve kaygı
Öfke ve saldırganlık hissi
Korku
Kendini değersiz hissetme
Güvensizlik
Aile içi iletişim sorunları
Tırnak yemenin nedenlerini sıraladığımızda görülen şu ki, çocuğun hayatındaki birçok olay bu davranışa sebep olabilir.
Ailesine karşı herhangi bir konuda öfke ya da kıskançlık duyan çocuklar tırnaklarını yemeye başlayabilir.